GẶP LẠI KẺ THÙ XƯA

 

  GẶP LẠI KẺ THÙ XƯA



Mới đây

trong chuyến về Hải Phòng

thăm quê cha đất tổ

tình cờ

nơi quán nước bên đường

tôi gặp lại một “người quen cũ”

nhận ra anh

nhờ khuôn mặt rỗ

và vết sẹo khá sâu

hình lưỡi liềm trên cổ



Anh không nhận ra tôi

đon đả chào mời

“Bác vào ngồi nghỉ, xơi chén nước”

tôi mở hộp nhón thanh kẹo lạc

nhắp ngụm chè Thái Nguyên

mơ màng sống lại

một kỷ niệm đau buồn



Năm 1975

tôi, người lính VNCH thua trận

bị đẩy vào trại tập trung

một số bộ đội phía bên kia

trở thành cai tù

nghếch mặt

vì hào quang chiến thắng



Đám tù chúng tôi

rất nhiều những tấm gương dũng cảm

một số khác khá đông

giữ gìn tư cách

nín thở qua sông

và dĩ nhiên

có cả không ít những anh hèn



Một “cựu” Trung Úy truyền tin

muốn lấy lòng mấy ông chủ mới

thấy chỗ đông người là lê tới

chỉ để khoe vài câu

“Các anh ơi! Chủ Nghĩa Cộng Sản

đã có sẵn trong người tôi từ lâu

này nhé!

đũa, vợt, dao, liềm, bàn chải đánh răng

tôi đều cầm tay trái

trên sân bóng, tôi cũng thuận chân trái

ngủ, tôi cũng nằm nghiêng,

quay ngưởi về bên trái (1)

chế độ này chắc rất hợp với tôi”

mọi người nhìn hắn cười

khinh bỉ



Tôi (còn rất trẻ)

bực bội

bỏ vào nhà vệ sinh

nói với bạn tù đứng đái

bên cạnh mình

“Tao, cái con mẹ gì cũng thuận bên phải

chỉ có cái thằng khốn nạn này

lúc nào cũng ngoẹo đầu về bên trái”

hai đứa phá lên cười

nhưng vừa quay ra cửa thì hỡi ôi!

Ông “cựu” Trung Úy truyền tin đã đứng đấy



Trưa hôm ấy

tôi bị gọi lên văn phòng

vừa thấy tôi, Trung Úy C trưởng (2) mặt hầm hầm

Đại Úy D trưởng (3) đập bàn đứng dậy

“Thằng này náo!

Dám dí buồi vào Chủ Nghĩa Cộng Sản của ông

Ông sẽ cho mày nát xương, mọt gông.”



Lần ấy tôi bị trận đòn lê lết

thêm mấy tuần chân cùm nằm conex

và (thế nào chẳng có)

một vết đen ngòm

trong hồ sơ cá nhân

của đời tù cải tạo.



Tôi gợi chuyện hỏi thăm

biết mình đã không lầm

“kẻ thù” của tôi năm xưa

nay đã già

nhưng vẫn còn lanh lợi

ngồi cách tôi chỉ một tầm tay với



Tôi ngồi lặng im

xem  sinh hoạt của quán hàng

một số khách đến uống chè, ăn kẹo

hoặc mua hộp diêm, cút rượu

cũng có người đến nhờ khiếu nại, làm đơn

“chồng cháu vô cớ bị công an bắt lên phường”

có cả người đến

vì sắp bị chiếm vườn, lấy đất



Anh nhìn tôi phân bua

“Xã hội giờ thối nát quá

ngành nào, địa phương nào cũng hối lộ

mua chức bán quyền

thân phận người dân đen

thật khốn khổ mọi bề”



Khi anh rót cho tôi thêm chén chè

(chén thứ mấy tôi cũng không nhớ)

không khí đã rất cởi mở

thân tình

xích đến gần anh

tôi kể lại chuyện năm đầu tiên cải tạo

những cực hình gánh chịu

vì một câu nói tào lao



Anh trầm tư một lúc lâu

rít hơi thuốc lào

rồi chậm rãi nói

mặt ẩn hiện sau làn khói

“đã gần 38 năm

sự việc của anh

tôi cũng chỉ nhớ loáng thoa, loáng thoáng

anh đã phát biểu

cực kỳ phản động

ở cương vị D trưởng của tôi

lập trường kiên định

lý tưởng sáng ngời

lối suy nghĩ ấy

tôi được lệnh diệt từ trong trứng nước

anh còn sống sót trở về

cũng là đại phúc”

anh ngừng một lát

“nhưng thế sự lúc này đã khác”

rồi bằng một giọng chua chát đắng cay

“Tôi trả thẻ đảng được mấy tháng nay

để khỏi phải ‘cùng hội cùng thuyền’

với đám tham quan bán nước”

tôi nắm tay anh thật chặt

mối thù tưởng sẽ chẳng thể nào quên

bỗng tự nhiên

tan biến



Và thật bất ngờ

anh nhìn thẳng vào mắt tôi

với nụ cười nửa miệng

“Có điều này thật trái khoáy

thời gian gần đây

tôi để ý khi đứng đái

cái thằng khốn nạn

đã ngoẹo hẳn đầu về bên trái”



Chú Thích:

1)  Ý nói “thiên tả” – nghiêng về phía trái, theo cộng sản

2)   Đại Đội Trưởng

3)   Tiểu Đoàn Trưởng

Phạm Đức Nhì

nhidpham@gmail.com





ENCOUNTERING THE “ONCE” ENEMY

Recently

on my trip to Hai Phong

to visit my homeland

incidentally, at a tavern along the road

I met a “former acquaintance”

I remembered his pockmarked face

and the deep scar

with the shape of a sickle on his neck



He did not recognize me

And welcomed me

“Please take a rest and have a drink”

I opened the box, took a bar of peanut candy

sipped some Thai Nguyen tea

And thought back of some traumatic memories



In 1975

I was a defeated South Vietnamese soldier

being put in the detention camp

the soldiers on the other side

became guardians

showing their faces with the halo of the victory



We, prisoners

with many courageous examples

a big number of us

kept our dignity

while trying to hold our breath

and of  course

there were some cowards



A “former” Communications Lieutenant

wanted to try to please the new bosses

when he saw a group of people he came by

just to say a few words:

“You know! Communism had been in me

a long time ago!

chopsticks, rackets, knives, sickles, toothbrushes

I held with my left hand

on the court, I was left-handed

during my sleep, I lay on one side

facing to the left (1)

I think this regime suits me”.

Everybody was looking at him,

Showing despise



I (still very young)

walked into the restroom, very upset

and said to a cellmate peeing next to me:

“to me, everything was on the right hand side

Only this damn thing

Always turned its head to the left”.

both of us burst out laughing

but when we turned to the door, alas!

Our “former” lieutenant was standing there



That noon,

I was called to report to the office

as soon as he saw me, the Lieutenant Chief of Company

with his face full of anger

the Captain chief of battalion pounded on the table and stood up:

“This guy is impertinent

He dared put his penis on our Communism

I will put you in shackles for a long time.”



I was severely beaten

And several weeks in shackles in the conex

(and perhaps)

A dark note

In the personal file

Of a detainee



I started the conversation

and knew I was not wrong

“my once enemy”

was old now

but still agile

sitting within my reach



I sat in silence

watching the activities of the tavern

some guests drank tea, ate candies

or bought a box of matches, a bottle of wine

there were also some people who came to find help for a complain

“my husband was wrongly taken to the police station”

There were even people who were losing their land, their homes



He looked at me and explained

“The society nowadays is very corrupted

every branch, every local official uses bribery

to buy positions

the fate of the people

is very miserable.”



When he poured me another glass of tea

(I don’t know how many glasses)

the atmosphere seemed more open

more friendly

I came near him

I retold my story during the first year of detention

The sufferings I had to endure

because of a blab



He was pensive for a while

inhaled deeply on the water pipe

then told me slowly

“It’s been nearly thirty eight years

your story

I vaguely remembered

You have spoken

very reactionary

as chief of the battalion

with my firm stance

with a bright ideal

with that thought

I was ordered to kill in the egg

You survive

You are lucky.”



He stopped for a while:
“But now everything is different.”

Then with a very bitter voice:
“I have given back the Party card several months ago

not to be “in the same boat”

with those corrupt officials.”

I held his hand very firmly

the feud I thought unforgettable

suddenly

disappeared

and surprisingly

he looked straight into my eyes

with half of a smile
“This is very contradictory

but lately

I noticed

Each time I peed

The damn thing

Always turned its head to the left.”



Pham Duc Nhi



(1)          To say that he is leftist, following the communists

(2)          Đại Đội Trưởng

(3)          Tiểu Đoàn Trưởng